Hiệp định TPP từ góc nhìn doanh nghiệp

Dự định vào ngày 25/7 tới, các thỏa thuận đạt được trong khuôn khổ phiên thương thuyết lần thứ 18 (diễn ra từ 15 - 25/7 tại Malaysia) về hiệp nghị Đối tác xuyên thăng bình Dương (TPP) sẽ được ban bố. Cho đến trước phiên họp này, nhiều vấn đề còn chưa đạt được sự hợp nhất giữa 11 quốc gia tham dự thương thảo TPP, gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam. Tuy nhiên, kỳ vọng về dịp đem lại của khu vực thương mại lớn nhất thế giới với hơn 792 triệu người, đóng góp gần 40% GDP của thế giới và khoảng 1/3 kim ngạch thương nghiệp toàn cầu đang khiến nhiều DN Việt Nam phải đặt ra những định hướng cho riêng mình, đặc biệt là trong ngành dệt may. Ông Thân Đức Việt - tổng giám đốc Tổng công ty May 10 phân tách, nếu TPP được ký vào cuối năm nay, theo như lộ trình các bên đặt ra, thuế suất đối với sản phẩm áo sơ mi và quần âu (sản phẩm chủ lực của May 10 tại thị trường Hoa Kỳ) có thể giảm từ khoảng 20% bây giờ xuống mức 0% - 5%. “Như vậy, vô hình trung sản phẩm sản xuất tại Việt Nam được xuất khẩu vào thị trường Mỹ sẽ được lợi về giá”, ông Việt nói. Trong khi đó, với các quy định có thể được vận dụng về chứng minh xuất xứ của vải và sợi đối với sản phẩm may mặc, ông Việt cho rằng, điều này sẽ kích thích các DN đầu tư vào nhóm hàng này, liên kết với nhau và hình thành chuỗi sản xuất, phục vụ việc xác minh xuất xứ sản phẩm gốc tại Việt Nam nhằm hưởng ưu đãi về thuế. Cũng theo lưu ý của tổng giám đốc May 10, với Mỹ và Nhật Bản đều tham gia TPP, đây lại là hai đối tác nhập cảng hàng may mặc lớn của Việt Nam (riêng May 10 hàng năm xuất khẩu vào thị trường Mỹ bình quân 40%, Nhật Bản khoảng 15% sản lượng), khi Hiệp định này được ký kết, tất nhiên nhịp đối với các DN Việt Nam, trong đó có May 10, là có thể tăng được lượng hàng xuất khẩu vào các thị trường này. Trên thực tiễn, phía các nhà nhập cảng cũng đã có những chuẩn bị cho cục diện thương mại mới khi TPP chính thức được ứng dụng. Theo ông Việt, ít năm trở lại đây nhiều khách hàng đã tìm đến và đặt yêu cầu May 10 mở mang năng lực sản xuất. Nhằm đáp ứng yêu cầu này, trong năm 2012, May 10 đã xây dựng một nhà máy sinh sản trang phục phụ nữ ở Thanh Hóa, định hướng xuất khẩu đi Mỹ. Trước đó một nhà máy sinh sản Veston công suất lớn cũng nhắm đến thị trường này. Tính đến cuối năm 2012, năng lực sinh sản của May 10 đã tăng lên gấp đôi cả về quy mô và sản lượng so với 5 năm trước. Ở giác độ rộng hơn, nhiều dịch chuyển “đón đầu” TPP cũng đã được hoạch định. Theo Chiến lược phát triển của Tập đoàn dệt may Việt Nam đến năm 2020 vừa được Bộ Công Thương duyệt, kết liên chuỗi cung ứng giữa các DN se sợi, dệt, may và thiết kế cũng đã được tính đến. Theo ông Việt, khi chuỗi liên kết này được hoàn thiện, các DN như May 10 sẽ không cần đầu tư cho se sợi, dệt… mà thay vào đó là sử dụng vật liệu trong nước nhiều hơn, nâng được giá trị gia tăng trong nước. “Chuỗi kết liên này sẽ tạo ra một lợi thế cạnh tranh về giá, khả năng đáp ứng đơn hàng... Thành ra, đây cũng là một chiến lược xuyên suốt của Tập đoàn Dệt may Việt Nam, chỉ đạo các DN thành viên thực hiện”, ông Việt cho hay. Vấn đề còn lại đối với các DN Việt Nam hiện thời là năng lực về vốn và công nghệ. “Đánh vào điểm yếu này của DN Việt Nam, khả năng xuất hiện một làn sóng đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực dệt may cũng lớn dần theo các vòng thương thảo TPP. Ông Việt phân tách, nếu DN Việt Nam tự đầu tư thì nguồn lực vốn phải bỏ ra sẽ rất lớn. Trong khi đó, trình độ và kỹ thuật công nghệ của DN trong nước cũng chưa cao, đặc biệt ngành dệt vẫn ở mức nhàng nhàng. Nhưng khi các DN nước ngoài đầu tư vào sẽ tạo ra những ưu thế về công nghệ, vốn cho ngành dệt may Việt Nam. “Nếu liên kết được với nhà đầu tư nước ngoài, DN trong nước cũng vẫn được hưởng nhiều lợi thế từ TPP, cho dù miếng bánh có bị xẻ ra”, ông Việt nói.