Sau khi tiễn người đội viên về, ông kể cho chúng tôi nghe lần được gặp Bác Hồ trước khi vào chiến trường miền Nam, được Bác dặn: “Các chú vào trong đó cần phục vụ đồng bào, chiến sĩ vô điều kiện”
Thượng tướng Hoàng Cầm mang phẩm chất chất phác của một người xuất thân từ một gia đình nông dân, rất ham trồng cây, thời gian mới nghỉ hưu, sức khỏe cho phép, ông vẫn thường chăm chút mảnh vườn nhỏ trước nhà.
Rồi tiếng nhiều người òa khóc, một người xin lỗi tôi. Ông kết luận, hãy dành danh hiệu cao quý ấy cho những chiến sĩ ưu tú nhất của binh đoàn. Hôm nào rảnh mình đến”. Thế là, cả cơ quan ăn chung một tiêu chuẩn. Sau này, khi nghỉ hưu về sống trong ngôi nhà tĩnh ở quận 3, nhiều buổi chiều đi làm về tôi thường ghé thăm ông và ông phấn khởi kể cho tôi nghe những trận đánh, những chiến dịch mà ông trực tiếp tham dự, chỉ huy.
Chúng tôi rưng rưng xúc động trước lời phát biểu chân tình và sâu sắc của tư lệnh. Đó là chưa nói tới ông là trung đoàn trưởng chủ lực tham dự chiến dịch Điện Biên Phủ. Chúng tôi tổ chức mai phục đánh nhỏ, đánh đột kích để làm giảm tốc độ tiến quân của địch để đồng bào ta kịp tản cư. Nhưng cái di chứng nặng nhất là tay phải từ đó về sau không thể cầm bút viết được, đành phải viết bằng tay trái, nét chữ vốn như gà bới càng quệch quạc thêm.
Thượng tướng Hoàng Cầm là người để lại nhiều ấn tượng cho cán bộ và đội viên của mình không chỉ bằng tài năng chỉ huy, lãnh đạo xây dựng đơn vị mà còn bằng đức tính giản dị, khiêm tốn. Có một dạo, bếp ăn của cơ quan quân đoàn bộ còn phân chia chế độ, tiểu táo, trung táo, đại táo, ngăn cách bằng tấm liếp mỏng thấp.
Rồi ông bắt tay tôi: “Mình đang họp Bộ tư lệnh, không chuyện trò lâu được. LÍNH Từ khi thượng tướng Hoàng Cầm nghỉ hưu, thỉnh thoảng tôi thường ghé thăm ông.
Với ánh mắt tinh nghịch, giọng hóm hỉnh, nhà thơ họ Chế nói tiếp: “Nước ta có ba ông Hoàng Cầm nổi tiếng, tướng Hoàng Cầm đánh đông dẹp bắc, ông Hoàng Cầm thi sĩ tác giả của Bên kia sông Đuống, Lá diêu bông, ông Hoàng Cầm thứ ba vốn là đội viên hậu cần đã sáng tạo nên cái bếp che mắt địch, mang tên bếp Hoàng Cầm, đã được vào thơ, vào nhạc “Đây bếp Hoàng Cầm sưởi ấm khắp nơi nơi”.
Tức là cán bộ cao cấp ăn xài chuẩn cao nhất. Ông là một trong những danh tướng của quân đội ta. Từ đó, khi bình bầu danh hiệu và các phần thưởng, nhiều cán bộ trong binh đoàn thường nhường cho cấp dưới, đặc biệt là chiến sĩ. Ông đứng lên, vẫn phong độ điềm tĩnh, nói rằng, quờ những việc ông làm được đều do tập thể các ban chỉ huy, bộ chỉ huy và nhất là đội viên và cán bộ toàn đơn vị góp phần làm nên.
Lúc ấy tôi và mấy người có mặt hơi ngại với yêu cầu táo tợn ấy, nhưng thượng tướng Hoàng Cầm vui vẻ đáp ứng nguyện vọng với người lính cũ. Ý kiến ấy ngay tức khắc được nhiều cán bộ cao cấp có mặt hôm đó hưởng ứng.
Với thượng tướng Hoàng Cầm, khách tới thăm ông đều trọng như nhau, bất kể người đó cấp bậc chức tước gì. Nhưng ở đời, đâu phải mọi mong ước đều được, sáng nay, liên tục nhiều cuộc điện thoại cho tôi hay hung tin, thượng tướng Hoàng Cầm đã tắt thở. Căn bệnh của tuổi già khiến ông đi lại khó khăn nhưng vẫn rất sáng suốt.
Nhưng rồi, tôi đã tỉnh lại và hỏi: “Sao các đồng chí buộc kín tôi thế này?”. Vậy mà hòa bình, ngay trong một nhà ăn, thủ trưởng ăn ngon hơn chiến sĩ, thật là khó nghĩ. Tôi nhớ một lần, trong buổi liên hoan giáp Tết Nguyên đán, một người phát biểu nên yêu cầu phong Tư lệnh Hoàng Cầm Anh hùng lực lượng vũ trang.
Hai mươi tuổi, anh thanh niên Hoàng Cầm vào lính, dự đánh Pháp rồi đánh Mỹ, có mặt hầu khắp các trận mạc trung tâm, đấy là chặng đường Mười ngàn ngày, như tên cuốn hồi ký của ông được xuất bản sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng. Với lại, những người còn trẻ, cần phải ăn nhiều chất hơn người có tuổi”. Tư lệnh binh đoàn các cậu là một vị tướng từng chỉ huy một trung đoàn chủ lực đánh rã quân Pháp ở Điện Biên Phủ, rồi chỉ huy Quân đoàn 4 phóng thích Sài Gòn - Gia Định, cùng với quân đội cách mệnh Campuchia giải phóng sơn hà chùa tháp khỏi họa diệt chủng, vậy là rạng danh rồi”.
Thế cuộc binh nghiệp của ông có nhiều cái nhất, hay nói cách khác là mang con số Một, số trước hết. Ông từng chỉ huy chiến dịch ra quân trước tiên của Binh đoàn Cửu Long giải phóng hoàn toàn tỉnh Phước Long, là người chỉ huy Binh đoàn từ hướng đông tiến vào phóng thích Sài Gòn - Gia Định; ông là người chỉ huy Binh đoàn Cửu Long cùng với lực lượng bạn giải phóng thủ đô Phnom Pênh, cứu quần chúng.
Sau trận đánh ấy, tôi được Chính phủ tặng Huân chương Quân công hạng Ba. Sự kiện ấy được toàn quân học tập. Một lần, khi nghe tôi hỏi về trận đánh khiến ông bị thương, ông lặng im một lát rồi kể: - Đó là vào tháng 7-1947, Đại đội 250 chúng tôi nhận lệnh hoạt động ở vùng địch hậu Mộc Châu, khu du kích Mộc Hạ, làm nhiệm vụ phát động quần chúng.
Tôi cũng thầm cầu mong ông khỏe mạnh tới ngày kỷ niệm một trong những chiến thắng lừng lẫy nhất của dân tộc ta.
Một sự kiện hết sức lý thú là chính bốn trung trưởng đoàn trong chiến dịch Điện Biên Phủ là Tư lệnh bốn quân đoàn tham dự chiến dịch Hồ Chí Minh và họ đã tụ họp ở dinh Độc Lập vào trưa 30-4-1975. Nhưng rồi, với sự nhẫn nại ham tư liệu của một người làm báo, nhiều lần ông đã chiều theo ý tôi.
Ông là thương binh có số thẻ 01, là sư trưởng đoàn sư đoàn thành lập trước hết ở miền Đông Nam bộ, là tư lệnh kiêm chính ủy trước nhất của Binh đoàn Cửu Long.
Thực ra, công lao của anh em trong đơn vị lớn hơn tôi nhiều. Ông còn nói vui: “Mình sống đến nay đã là lãi lắm rồi, được có mặt trên đời đến dịp 60 năm kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ thì rất thú vị”. Một người vừa mở chăn vừa nói: “Tưởng anh đã hy sinh nên chúng em làm công việc khâm liệm”. Và chúng tôi hồi hộp chờ Ý kiến của tư lệnh. Thượng tướng Hoàng Cầm tắt hơi đã gây thương tiếc cho đồng bào và đội viên.
Thơ kể về diễn biến chiến dịch Phước Long, với cài thế trận, đánh giao kèo các binh chủng, như biên chép bằng văn vần về chiến dịch Phước Long. Tôi lặng ngắm ông sải những bước dài về sở chỉ huy. Ông thường kể cho cán bộ, đội viên về tấm gương của đại tướng Nguyễn Chí Thanh về chống chủ nghĩa cá nhân chủ nghĩa. Danh hiệu anh hùng phải dành cho đội viên, cán bộ cấp cơ sở, những người trực tiếp cầm súng đấu tranh và phục vụ đấu tranh.
Vâng, một người như Hoàng Cầm, chỉ điểm qua những mốc thành tích lớn, ông từng là Trung trưởng đoàn Trung đoàn 209, đánh chiếm cứ điểm Him Lam, đánh thẳng vào cứ điểm địch ở Mường Thanh, bắt sống viên tướng Đờ Cát, và là người trước hết hỏi cung Đờ Cát, ngay khi khói súng chưa tan hết. (CATP) Cách đây không lâu, chúng tôi đến thăm thượng tướng Hoàng Cầm (ảnh).
Vết thương quá nặng nên tôi phải đi trạm xá dã chiến điều trị ba tháng. DÀNH HẾT VINH QUANG CHO LÍNH Hoàng Cầm là thế, bao giờ ông cũng đề cao công lao của tập thể, ông rất ghét chủ nghĩa cá nhân chủ nghĩa vì đó là căn do dẫn đến chủ nghĩa nhịp và nhiều căn bệnh trầm kha khác.
Một hôm, đơn vị tôi đang xuất kích thì địch nã một tràng súng liên thanh, tôi nghe nhói ở cánh tay phải và ngất đi. Ngày còn công tác, thượng tướng Hoàng Cầm ít khi kể chuyện về mình, một đôi lần chúng tôi gợi ý ông kể về những trận đánh, những chiến dịch ông từng chỉ huy, ông liền gạt đi, theo ông, việc cấp thiết nhất là nhiệm vụ binh đoàn đang thực hành phải làm cho thật tốt.
VỊ TƯỚNG “ĐÁNH ĐÔNG DẸP BẮC” Tôi được gặp trực tiếp Tư lệnh Hoàng Cầm khi tôi đang là phóng viên mới học nghề ở báo Binh đoàn Cửu Long.
Trước khi chia tay, người chiến sĩ ấy muốn chụp với ông một kiểu ảnh ông mặc quân phục, đeo quân hàm để cho bà con họ hàng biết mình từng là chiến sĩ của tướng Hoàng Cầm.
Sau này, gặp thi sĩ Chế Lan Viên đi thực tế ở binh đoàn, khi nghe chúng tôi thuật lại thơ của Tư lệnh Hoàng Cầm, nhà thơ Chế Lan Viên không hề sửng sốt: “Mỗi người trời cho một khả năng, một hào kiệt ở một lĩnh vực.
Rồi ông kể lại lần được gặp Bác Hồ, Bác nói: “Bác cháu ta đi làm cách mệnh là để giải phóng đất nước khỏi họa ngoại xâm, nhân dân được hưởng hòa bình, hạnh phúc, phong túc chứ đâu phải để lấy chức tước này, danh hiệu nọ, phải không các chú”. Chính lối đánh mai phục, phân tán địch để diệt khiến chúng thiệt hại nặng nề.
Vài năm trở lại đây, tuổi cao, sức yếu, mấy căn bệnh của tuổi già đã khiến ông đi lại khó khăn, nhưng vẫn trò chuyện được với khách.
Anh em tưởng tôi đã chết nên lấy chăn gói kín, chuẩn bị mang đi chôn cất. Thị thành Hồ Chí Minh, 22-8-2013 Đại tá, nhà văn NGUYỄN QUỐC TRUNG. Binh đoàn Cửu Long cử một đội viên giúp tư lệnh cũ trong cuộc sống hàng ngày, trong đó có việc tiếp khách. Khi ông còn khỏe, tôi đã gặp ông chuyện trò rất cởi mở với một người đội viên Sư đoàn 9 thời đánh Mỹ nay hành nghề chạy xe ôm.
Dõi theo tư lệnh, tự nhiên, tôi nhớ tới câu chuyện, vào quá nửa đêm 10-1-1965, đang về nghỉ ở nhà riêng, một đồng chí công tác ở cục cán bộ mang đến lệnh vào trận mạc miền Nam. Rồi ông nhớ lại lời Bác dạy cán bộ trong chiến dịch Biên Giới 1950 “đội viên chưa ăn, cán bộ không được kêu mình đói; đội viên chưa có áo mặc, cán bộ không được kêu mình rét; đội viên chưa có chỗ ngủ, cán bộ không được kêu mình mệt”.
Thế đó, tấm gương đẹp của con người đến với ta khi ta gặp hay nhớ tới họ. Tấm gương thượng tướng Hoàng Cầm cũng như các anh hùng liệt sĩ, nhiều cán bộ, đội viên ưu tú quân đội ta đã tạo thành sức mạnh tinh thần để toàn quân và cả đời trẻ Việt Nam hôm nay và mai sau noi theo, nhất là trong khi toàn Đảng, toàn quân ta đang thực hiện Nghị quyết 4 của Đảng.
Chỉ ba mươi phút chuẩn bị, ông vừa gấp quân phục, vừa dặn vợ con, rồi lên xe tới nơi tụ hội. Nói dứt lời ông cười hồn nhiên. Rồi ông nhắc lại chuyện Bác không nhận Huân chương Sao vàng và rất nhiều danh hiệu, giải thưởng trong nước và nước ngoài tặng.
Mấy hôm sau, ông gặp cán bộ hậu cần và nói: “Thực ra, ăn theo cấp bậc không có chi là sai, nhưng chúng ta đã và sẽ cùng chung một chiến hào, hơn thế, khi chiến đấu, chiến sĩ, cán bộ cơ sở ở tuyến trước, tranh đấu với gian khổ, hy sinh.
#. Phục vụ đồng bào thì ông đã rất rõ, nhưng phục vụ đội viên khiến ông nghiền ngẫm lâu mới hiểu. Suốt đời, ông tâm đầu ý hợp lời dạy ấy. Ngay ngày đầu, mọi người thấy, Tư lệnh Hoàng Cầm khó chịu, ăn uống ngượng gạo. Và, tôi run run mở phong bì đọc thơ của tướng Hoàng Cầm. TƯ LỆNH ĂN THEO TIÊU CHUẨN CỦA. Một hôm nhận được tin quân Pháp từ Hòa Bình mở cuộc càn quyét lớn vào Suối Rút, Đà Bắc.
Nhưng thú thực, lời thơ hơi nôm na. # Sơn hà chùa tháp thoát khỏi họa diệt chủng. Một vị tướng như vậy rất xứng đáng danh hiệu anh hùng. Hôm đó, ông từ chỉ huy sở đi bộ đến tòa soạn, lúc ấy chỉ một mình tôi ở nhà, ông trao cho tôi cái bì thư: - Mình vừa làm bài thơ về chiến thắng Phước Long, các cậu đọc và góp ý, nếu thấy đăng được lên báo thì đăng, nó cũng chỉ ở tầm báo quân đoàn ta thôi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét